Sau hơn 10 năm thực hiện ngày 27/10/2025 Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC về Chế độ kế toán doanh nghiệp. Việc thay đổi xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng thông tin kế toán, hướng tới thông lệ quốc tế và tăng cường tính quản trị.

1. Yêu cầu hội nhập Quốc tế (Tiệm cận IFRS - International Financial Reporting Standards)

Đây là động lực lớn nhất. Chế độ kế toán hiện hành (TT 200) dù đã cải tiến nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể so với Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS). Việc thay đổi nhằm mục đích:

-Tăng tính minh bạch và so sánh được: Giúp Báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng được chấp nhận và so sánh bởi các nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức quốc tế. Chế độ mới giúp báo cáo tài chính của Việt Nam minh bạch hơn, khách quan hơn và dễ so sánh hơn với các doanh nghiệp quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài và mở rộng thị trường.

- Đón đầu việc áp dụng IFRS: Chuẩn bị nền tảng pháp lý và kỹ thuật cho doanh nghiệp chuyển đổi sang áp dụng IFRS theo lộ trình của Bộ Tài chính, giúp giảm thiểu cú sốc chuyển đổi.Áp dụng Chuẩn mực Quốc tế là động lực lớn nhất. Việc thay đổi nhằm tiến tới hội nhập sâu rộng với Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) hoặc hoàn thiện Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS).

2. Phù hợp với thực tiễn kinh doanh và quản trị hiện đại

Nền kinh tế và các mô hình kinh doanh đã phát triển nhanh chóng, đòi hỏi chế độ kế toán phải linh hoạt hơn và thay đổi cho phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của xã hội. Việc thay đổi Chế độ kế toán mới giúp

- Bám sát sự phát triển của doanh nghiệp: Khi quy mô, loại hình hoạt động, hay các nghiệp vụ kinh tế phát sinh của doanh nghiệp ngày càng phức tạp và đa dạng (ví dụ: các công cụ tài chính phức tạp, giao dịch quốc tế), chế độ kế toán hiện hành có thể không còn đủ chi tiết hoặc linh hoạt để phản ánh chính xác.

- Cập nhật các giao dịch mới: Phát sinh các loại hình giao dịch, tài sản mới (ví dụ: tài sản sinh học, các vấn đề về môi trường/ESG, thuế tối thiểu toàn cầu) mà chế độ cũ chưa quy định chi tiết hoặc đầy đủ.

-  Tăng cường Quản trị nội bộ: Chế độ kế toán mới bổ sung các quy định về quản trị nội bộ, kiểm soát nội bộ, cho phép doanh nghiệp chủ động hơn trong việc thiết kế hệ thống tài khoản chi tiết để phục vụ mục đích quản lý và ra quyết định. Trao quyền tự chủ cao hơn cho doanh nghiệp (như việc tự tùy chỉnh hệ thống tài khoản chi tiết) và đồng thời tăng cường yêu cầu về Quy chế Quản trị và Kiểm soát nội bộ (KSNB). Kế toán cần đóng vai trò là công cụ quản trị thay vì chỉ là công cụ ghi nhận.

• Linh hoạt về đơn vị tiền tệ: Cho phép doanh nghiệp lựa chọn ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ kế toán trong một số trường hợp, phù hợp với các doanh nghiệp có hoạt động quốc tế lớn.

3. Hoàn thiện khung pháp lý và giảm rủi ro

- Đảm bảo hệ thống kế toán phù hợp với Luật kế toán và các văn bản pháp luật hiện hành khác

- Khắc phục những Hạn chế của Chế độ Kế toán cũ (TT 200/2014/TT-BTC)

Sau nhiều năm áp dụng, TT 200/2014/TT-BTC đã bộc lộ một số bất cập cần được giải quyết:

+ Thiếu linh hoạt: Hệ thống tài khoản và mẫu BCTC còn quá chi tiết, cứng nhắc, gây khó khăn cho doanh nghiệp có quy mô và đặc thù riêng muốn tùy chỉnh phục vụ quản trị.

+ Chưa đồng bộ: Một số quy định chưa hoàn toàn đồng bộ với Luật Kế toán và các văn bản pháp luật khác mới ban hành gần đây.

- Giảm rủi ro pháp lý: Giúp doanh nghiệp lập báo cáo tài chính đúng quy định, giảm thiểu sai sót kế toán dẫn đến tranh chấp hoặc xử phạt hành chính.

            Thông tư 99/2025/TT-BTC được xem là sự nâng cấp toàn diện, tăng tính linh hoạt cho doanh nghiệp và đưa chuẩn mực kế toán Việt Nam tiến gần hơn đến thông lệ quốc tế.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 200/2014/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp;
   2. Bộ Tài chính (2025), Thông tư số 99/2025/TT-BTC hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp.