- Sự cần thiết của Luật Dữ liệu
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, dữ liệu trở thành nguồn tài nguyên quan trọng, là "nguồn dầu mới" thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và lượng dữ liệu khổng lồ được tạo ra mỗi ngày, việc quản lý, bảo vệ dữ liệu trở thành thách thức lớn đối với các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trước thực trạng đó, việc xây dựng và ban hành Luật Dữ liệu là hết sức cần thiết nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc, quản lý hiệu quả và khai thác dữ liệu một cách hợp lý, góp phần phát triển nền kinh tế số bền vững.
Luật Dữ liệu ra đời nhằm giải quyết các vấn đề then chốt trong quản lý và sử dụng dữ liệu hiện nay như: đảm bảo quyền sở hữu, quyền truy cập và quyền kiểm soát dữ liệu của cá nhân, tổ chức; bảo vệ dữ liệu khỏi nguy cơ bị xâm phạm, rò rỉ, mất mát; tạo môi trường minh bạch, an toàn cho việc chia sẻ và lưu trữ dữ liệu giữa các bên liên quan. Ngoài ra, luật còn thúc đẩy phát triển các dịch vụ dữ liệu, nâng cao giá trị kinh tế từ dữ liệu, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia.
Việc thiếu khung pháp lý rõ ràng trước đây khiến nhiều doanh nghiệp và tổ chức còn e ngại trong việc khai thác và chia sẻ dữ liệu, dẫn đến lãng phí nguồn lực và tiềm năng phát triển. Luật Dữ liệu cũng giúp khẳng định vị thế của Việt Nam trong sân chơi công nghệ toàn cầu, phù hợp với các cam kết quốc tế về quản lý dữ liệu.
- Những điểm quan trọng của Luật Dữ liệu
- Quy định về quyền sở hữu và kiểm soát dữ liệu: Luật khẳng định dữ liệu thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân tạo ra hoặc thu thập, đồng thời quy định rõ quyền và trách nhiệm trong việc sử dụng, chia sẻ dữ liệu nhằm tránh lạm dụng và vi phạm quyền riêng tư.
- Bảo mật và an toàn dữ liệu: Luật đặt ra các tiêu chuẩn bắt buộc về bảo vệ dữ liệu cá nhân, dữ liệu nhạy cảm, yêu cầu các tổ chức phải áp dụng các biện pháp kỹ thuật và tổ chức để đảm bảo an toàn dữ liệu, phòng chống các nguy cơ tấn công mạng và rò rỉ thông tin.
- Quản lý và chia sẻ dữ liệu: Luật tạo cơ chế quản lý dữ liệu quốc gia, khuyến khích chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và người dân trên nền tảng an toàn và minh bạch, thúc đẩy khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
- Xử lý vi phạm và trách nhiệm pháp lý: Luật quy định rõ các hình thức xử phạt đối với hành vi vi phạm trong việc sử dụng, lưu trữ, chia sẻ dữ liệu không đúng quy định, đồng thời tăng cường trách nhiệm pháp lý nhằm răn đe và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
- Khuyến khích phát triển công nghệ dữ liệu và thị trường dữ liệu: Luật tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển các dịch vụ dữ liệu, thúc đẩy thị trường dữ liệu minh bạch, công bằng, từ đó nâng cao giá trị kinh tế từ nguồn dữ liệu.
- Kết luận
Luật Dữ liệu không chỉ là hành lang pháp lý quan trọng trong quản lý và bảo vệ dữ liệu cá nhân, tổ chức mà còn là nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế số, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số. Việc tuân thủ và thực thi nghiêm Luật Dữ liệu sẽ giúp Việt Nam tận dụng tối đa nguồn lực dữ liệu, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người dân và doanh nghiệp, hướng tới một xã hội số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững.